ΕΝΦΙΑ: Ποιοι κερδίζουν πραγματικά από τις αλλαγές – Αναλυτικά στοιχεία

Μεγάλες ανατροπές στον ΕΝΦΙΑ 2022 φέρνει η κυβέρνηση, καθώς το υπουργείο οικονομικών μειώνει τις αυξήσεις στον ΕΝΦΙΑ, που προέρχονται από τις νέες αντικειμενικές. Η ονομαστική μείωση φτάνει το 13%, όμως η αλήθεια είναι ότι: Όλοι σχεδόν θα δουν μειώσεις, μεγάλοι κερδισμένοι θα είναι όσοι έχουν μεγάλη ακίνητη περιουσία.

Έτσι, αναλυτικά:

Καταργείται ο συμπληρωματικός φόρος. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αλλαγή.

Καταργείται ο συμπληρωματικός φόρος για το σύνολο της περιουσίας και μπαίνει στο κάθε ακίνητο. Για τα 7.180.009 φυσικά πρόσωπα – ιδιοκτήτες ο λογαριασμός του ΕΝΦΙΑ του 2021 ανήλθε σε 2,093 δισ. ευρώ, εκ των οποίων ο συμπληρωματικός φόρος που επιβάλλεται σε ιδιοκτήτες με ακίνητα άνω των 250.000 ευρώ έφτασε τα 368,4 εκατ. ευρώ. Είναι ενδεικτικό ότι όπως ανέφερε ο Υφυπουργός Οικονομικών κ. Απόστολος Βεσυρόπουλος «ο συμπληρωματικός φόρος υπολογίζεται σήμερα στη συνολική αξία της περιουσίας, εφόσον αυτή υπερβαίνει τα 250.000 ευρώ. Ο φόρος αυτός για τα φυσικά πρόσωπα καταργείται και επιβάλλεται, πλέον, φόρος επί της αξίας του ακινήτου, με την προϋπόθεση ότι το ακίνητο είναι αξίας μεγαλύτερης των 400.000 ευρώ» κάτι που αφορά μεγάλες περιουσίες.

Σε πολλές περιπτώσεις παρά τη μείωση που εξαγγέλθηκε, παραμένει σημαντική επιβάρυνση λόγω της αύξησης των αντικειμενικών αξιών. 

Υπενθυμίζεται ότι με βάση τα επίσημα στοιχεία του Υπ. Οικονομικών, σε σχέση με τις αντικειμενικές, στο 55% των ζωνών υπάρχουν, μέσες αυξήσεις 19,5%, στο 21% η μέση μείωση φτάνει το 14,7%, ενώ για το 24% των ζωνών οι τιμές παραμένουν αμετάβλητες. Σε 133 ζώνες οι οποίες επεκτείνονται η μέση αύξηση είναι 41%, ενώ στο 40% των 3.478 νέων εντάξεων η μέση αύξηση είναι 26%. Έτσι, άνοδος, εντοπίζεται σε ζώνες περιοχών, όπως: το κέντρο Αθήνας, από 1.850 σε 3.600 ευρώ (αύξηση 95%), το Ναύπλιο, από 1.300 σε 2.200 ευρώ (αύξηση 69%), το Παλαιό Φάληρο, από 1.650 σε 2.750 ευρώ (αύξηση 67%), και το Ελληνικό, από 1.700 σε 2.200 ευρώ (αύξηση 29%). Επίσης σε Καματερό, Αγία Βαρβάρα, Άγιο Δημήτριο, Ιλιον, Άγιοι Ανάργυροι, Κυψέλη, Περιστέρι και Δάφνη οι αντικειμενικές αξίες ανεβαίνουν σε ποσοστά έως και 75%.
Που εντοπίζονται σημαντικές αυξήσεις. Επιπλέον, σημαντικές αυξήσεις εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών, μεταξύ άλλων, όπως το Λαγονήσι, από 750 σε 1.450 ευρώ (αύξηση 93%), το Μαρούσι, από 1.300 σε 2.000 ευρώ (αύξηση 54%), το Χαλάνδρι, από 1.250 σε 1.900 ευρώ (αύξηση 52%), η Κέρκυρα, από 1.050 σε 1.600 ευρώ (αύξηση 52%), και η Νέα Αλικαρνασσός, από 650 σε 900 ευρώ (αύξηση 38%).

Όμως πέρα από τις εξαγγελίες και πίσω από τις γραμμές, τους μέσους όρους, θα πρέπει να δει κανείς τι συμβαίνει. 

• Μια τέτοια κίνηση, όπως κάθε φόρος κεφαλαίου, οδηγεί σε μεγαλύτερο όφελος τους έχοντες και κατέχοντες, που ανακουφίζονται από μεγάλες αυξήσεις στις επιβαρύνσεις που ήδη είχαν. Ειδικά όταν καταργείται ο συμπληρωματικός φόρος για το σύνολο της περιουσίας και μπαίνει στο κάθε ακίνητο. Σημειώνεται ότι για τα 7.180.009 φυσικά πρόσωπα – ιδιοκτήτες ο λογαριασμός του ΕΝΦΙΑ του 2021 ανήλθε σε 2,093 δισ. ευρώ, εκ των οποίων ο συμπληρωματικός φόρος που επιβλήθηκε σε ιδιοκτήτες με ακίνητα άνω των 250.000 ευρώ έφτασε τα 368,4 εκατ. ευρώ. Είναι ενδεικτικό ότι όπως ανέφερε σήμερα ο Υφυπουργός Οικονομικών κ. Απόστολος Βεσυρόπουλος «ο συμπληρωματικός φόρος υπολογίζεται σήμερα στη συνολική αξία της περιουσίας, εφόσον αυτή υπερβαίνει τα 250.000 ευρώ. Ο φόρος αυτός για τα φυσικά πρόσωπα καταργείται και επιβάλλεται, πλέον, φόρος επί της αξίας του ακινήτου, με την προϋπόθεση ότι το ακίνητο είναι αξίας μεγαλύτερης των 400.000 ευρώ» κάτι που προφανώς αφορά μεγάλες περιουσίες και ειδικά όσους έχουν ακριβά ακίνητα και έχουν περιουσία άνω των 300.000 ευρώ, όπως προβλέπεται πλέον.
• Οι μειώσεις στη μικρή και μεσαία περιουσία, όντως υφίστανται και είναι ευπρόσδεκτες, αλλά αναμφισβήτητα ένα «μπόνους» ακόμη και 100 – 150 ευρώ σε ετήσια βάση δεν αρκεί για να «σώσει» καταστάσεις. «Αύξηση θα σημειωθεί μόνο για το 6% των φορολογουμένων, που στη μεγάλη πλειοψηφία τους είναι ιδιοκτήτες ακινήτων είτε σε περιοχές με μεγάλη αύξηση των τιμών ζώνης είτε σε περιοχές που εντάχθηκαν για πρώτη φορά στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού και των οποίων η φορολογία ήταν πολύ χαμηλή έως τώρα. Ακόμα όμως και για το 50% από αυτούς, η ετήσια αύξηση δεν υπερβαίνει τα 50 ευρώ» ανέφερε νωρίτερα ο κ. Βεσυρόπουλος. Αυτό αφενός υποδηλώνει αυξήσεις για το άλλο 505 των πολιτών ενώ βέβαια για τις «ακριβές» περιουσίες η μείωση έχει πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στην τσέπη από ο,τι η ελάφρυνση των ποιο αδύναμων, ως συμβαίνει με τους φόρους κεφαλαίου.
• Επίσης, σε αρκετές περιπτώσεις παρά τη μείωση που εξαγγέλθηκε, παραμένει σημαντική επιβάρυνση λόγω της αύξησης των αντικειμενικών αξιών αλλά και της μη μεταβολής, προς ώρας, στους συντελεστές παλαιότητας και τους εμπορικούς. Υπενθυμίζεται ότι με βάση τα επίσημα στοιχεία του Υπ. Οικονομικών, σε σχέση με τις αντικειμενικές, στο 55% των ζωνών υπάρχουν, μέσες αυξήσεις 19,5%, στο 21% η μέση μείωση φτάνει το 14,7%, ενώ για το 24% των ζωνών οι τιμές παραμένουν αμετάβλητες. Σε 133 ζώνες οι οποίες επεκτείνονται η μέση αύξηση είναι 41%, ενώ στο 40% των 3.478 νέων εντάξεων η μέση αύξηση είναι 26%. Μάλιστα, η άνοδος, εντοπίζεται σε ζώνες περιοχών, όπως: το κέντρο Αθήνας, από 1.850 σε 3.600 ευρώ (αύξηση 95%), το Ναύπλιο, από 1.300 σε 2.200 ευρώ (αύξηση 69%), το Παλαιό Φάληρο, από 1.650 σε 2.750 ευρώ (αύξηση 67%), και το Ελληνικό, από 1.700 σε 2.200 ευρώ (αύξηση 29%). Επίσης σε Καματερό, Αγία Βαρβάρα, Άγιο Δημήτριο, Ιλιον, Άγιοι Ανάργυροι, Κυψέλη, Περιστέρι και Δάφνη οι αντικειμενικές αξίες ανεβαίνουν σε ποσοστά έως και 75%. Επίσης, στις νέες ζώνες (νέες εντάξεις και επεκτάσεις), οι οποίες ανέρχονται σε 3.643 ζώνες (26% των συνολικών ζωνών του συστήματος), που μέχρι πρότινος ήταν εκτός του συστήματος των αντικειμενικών αξιών και λάμβαναν τη χαμηλότερη τιμή ζώνης της δημοτικής ενότητας ή του δήμου ή της περιφερειακής ενότητας, εντοπίζονται σημαντικές μεταβολές. Από νέες ζώνες, στις επεκτάσεις υφιστάμενων ζωνών εντοπίζεται αύξηση στο 80% των 165 ζωνών. Η ένταξή τους στο σύστημα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών ζώνης κατά μέσο όρο σε 41% σε σχέση με τις υφιστάμενες, μέσα από τη διαδικασία των πιστοποιημένων εκτιμητών. Αντίθετα σε «ακριβές» περιοχές της Αθήνας υπάρχουν μειώσεις στις τιμές ζώνης και άρα και στον ΕΝΦΙΑ. Π.χ. σε Κηφισιά, Φιλοθέη, Εκάλη, Άνοιξη Βούλα, Νέο Ψυχικό και Πεντέλη παρατηρείται αποκλιμάκωση τιμών ζώνης έως και 35%.
• Η μείωση του ΕΝΦΙΑ δεν αρκεί για να καλύψει το βάρος της ενεργειακής ακρίβειας αλλά και των τιμών των βασικών προϊόντων που προδήλως κτυπούν τα χαμηλότερα στρώματα. Με βάση και τις αναφορές της κυβέρνησης, μόνο για το 2021, το κόστος για την οικονομία ήταν με μετριοπαθείς εκτιμήσεις, άνω του 1 δισεκατ. Ευρώ με πολλούς να «βάζουν το λογαριασμό» στα 2 δισεκ. ευρώ. Είναι προφανές λοιπόν ότι μια μείωση για φέτος σχεδόν 300 εκατομμυρίων ευρώ είναι πολύ περιορισμένη. Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς το ότι με τη μείωση σε μέσους όρους κατά 13% δεν αρκεί να καλυφθεί ο τριπλασιασμός του κόστους ενέργειας αλλά και οι αυξήσεις, μόνο για το 2021, έως 20% βασικών αγαθών του καλαθιού της νοικοκυράς. Κι έπονται και άλλες εντός του 2022.
• Επιπλέον, πέρα από τον ΕΝΦΙΑ όπου γίνεται προσπάθεια συγκράτησης, με την εκτίναξη των αντικειμενικών αξιών άλλοι 16 φόροι αυξάνονται επιβαρύνοντας τον πολίτη. Τέτοιοι είναι π.χ. ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων, ο οποίος υπολογίζεται με 3% επί της αντικειμενικής αξίας κάθε πωλούμενου ακινήτου και επιβαρύνει τον αγοραστή, ο ΦΠΑ 24%, όπου επιβάλλεται, ο φόρος χρησικτησίας κτισμάτων, ο φόρος ανταλλαγής – συνενώσεως οικοπέδων, ο φόρος διανομής ακινήτων, το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ), που επιβάλλεται υπέρ των δήμων μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος και υπολογίζεται με συντελεστές κλιμακούμενους από 0,25‰-0,35‰ επί των αντικειμενικών τιμών ζώνης των ηλεκτροδοτούμενων κτισμάτων, ο δημοτικός φόρος που επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις ακινήτων (υπολογίζεται με ποσοστό επί του φόρου μεταβίβασης), το πρόσθετο τέλος μεταγραφής συμβολαίων, ο φόρος κληρονομιάς ακινήτων, ο οποίος υπολογίζεται με αφορολόγητα όρια και συντελεστές όμοια με του φόρου δωρεάς, το τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο, τα α πολεοδομικά πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτων κτισμάτων, τα πολεοδομικά πρόστιμα κατασκευής νέων αυθαιρέτων, οι εισφορές σε γη και χρήμα για την ένταξη ακινήτων στα σχέδια πόλεων, ο ειδικός φόρος ακινήτων 15% που επιβάλλεται στις υπεράκτιες εταιρείες ακινήτων, ο φόρος επί των τεκμαρτών εισοδημάτων τα οποία προσδιορίζονται βάσει των τεκμηρίων διαβιώσεως των κατοικιών των φυσικών προσώπων, ο φόρος επί του τεκμαρτού εισοδήματος από ιδιοχρησιμοποίηση επαγγελματικής στέγης και από δωρεάν παραχώρηση κατοικίας κτλ.

Αντικειμενικές αξίες: Πού εμφανίζονται οι μειώσεις

Σε «ακριβές» περιοχές της Αθήνας υπάρχουν μειώσεις όπως σε Κηφισιά, Φιλοθέη, Εκάλη, Άνοιξη Βούλα, Νέο Ψυχικό και Πεντέλη όπου παρατηρείται αποκλιμάκωση τιμών έως και 35%. Επίσης, από τις ζώνες των νέων εντάξεων, μείωση της τιμής εμφανίζουν 1.509 ζώνες, δηλαδή το 43% των νέων εντάξεων, η οποία διαμορφώνεται κατά μέσο όρο σε 18%. Μειώσεις εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών, όπως η υπό απολιγνιτοποίηση Φλώρινα, από 600 σε 300 ευρώ (μείωση 50%), η ευαίσθητη εθνικά Χίος, από 800 σε 450 ευρώ (μείωση 44%), οι Πρέσπες, από 600 σε 400 ευρώ (μείωση 33%), το υπό απολιγνιτοποίηση Αμύνταιο, από 600 σε 450 ευρώ (μείωση 25%), και η συνοριακή Ορεστιάδα, από 500 σε 400 ευρώ (μείωση 20%). Αμετάβλητες παραμένουν 2.729 ζώνες, συνιστώντας το 27% των υφιστάμενων ζωνών, ενώ μείωση παρουσιάζουν 1.331 ζώνες (το 13% των υφιστάμενων), η οποία ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 11%. Μειώσεις εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών, όπως τα Φάρσαλα, από 500 σε 250 ευρώ (μείωση 50%), η Νάξος, από 800 σε 500 ευρώ (μείωση 38%), τα Άνω Λιόσια, από 650 σε 450 ευρώ (μείωση 31%), η Δωδώνη Ιωαννίνων, από 550 σε 400 ευρώ (μείωση 27%), η Κόνιτσα, από 600 σε 450 ευρώ (μείωση 25%), και τα Δερβενοχώρια Βοιωτίας, από 500 σε 400 ευρώ (μείωση 20%). Να σημειωθεί ότι, από τις νέες ζώνες, στις νέες εντάξεις εντοπίζεται αύξηση στο 40% των 3.478 ζωνών, η οποία διαμορφώνεται κατά μέσο όρο σε 26%. Όσον αφορά στις παλαιές, τις υφιστάμενες, 10.165 ζώνες του αντικειμενικού συστήματος η τάση που εμφανίζεται από τις εισηγήσεις των πιστοποιημένων εκτιμητών είναι ανοδική, καθώς οι 6.105 ζώνες σημειώνουν αύξηση κατά μέσο όρο 18%.

Συνοψίζοντας, για το σύνολο της Επικράτειας η εικόνα για τις νέες τιμές ζώνης είναι σχετικά ανοδική, καθώς (α) 7.634 ζώνες (55% του συνόλου) εμφανίζουν αύξηση με μέσο όρο αύξησης 19,5%, (β) 2.860 ζώνες (21% του συνόλου) εμφανίζουν μείωση, με μέσο όρο μείωσης στο 14,7%, και (γ) 3.314 ζώνες (24% του συνόλου) παραμένουν αμετάβλητες.

Πού εντοπίζονται σημαντικές αυξήσεις

Επιπλέον, σημαντικές αυξήσεις εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών, μεταξύ άλλων, όπως το Λαγονήσι, από 750 σε 1.450 ευρώ (αύξηση 93%), το Μαρούσι, από 1.300 σε 2.000 ευρώ (αύξηση 54%), το Χαλάνδρι, από 1.250 σε 1.900 ευρώ (αύξηση 52%), η Κέρκυρα, από 1.050 σε 1.600 ευρώ (αύξηση 52%), και η Νέα Αλικαρνασσός, από 650 σε 900 ευρώ (αύξηση 38%).

Ειδικότερα, στις νέες ζώνες (νέες εντάξεις και επεκτάσεις), οι οποίες ανέρχονται σε 3.643 ζώνες (26% των συνολικών ζωνών του συστήματος), που μέχρι πρότινος ήταν εκτός του συστήματος των αντικειμενικών αξιών και λάμβαναν τη χαμηλότερη τιμή ζώνης της δημοτικής ενότητας ή του δήμου ή της περιφερειακής ενότητας, εντοπίζονται σημαντικές μεταβολές.

Από νέες ζώνες, στις επεκτάσεις υφιστάμενων ζωνών εντοπίζεται αύξηση στο 80% των 165 ζωνών. Η ένταξή τους στο σύστημα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών ζώνης κατά μέσο όρο σε 41% σε σχέση με τις υφιστάμενες, μέσα από τη διαδικασία των πιστοποιημένων εκτιμητών.

Βέβαια, όπου υπάρχει τουρισμός ακόμη και μέσα στον αστικό ιστό η αύξηση είναι σημαντική. Έτσι η Βουλιαγμένη, από 2.400 πάει στα 3.850 ευρώ (αύξηση 60%), η Γλυφάδα, από 1.650 πάει στα 2.550 ευρώ (αύξηση 55%), ενώ εκτινάσσονται η Μύκονος όπου σε τρεις περιοχές η αύξηση είναι πάνω από 200%. Επίσης η Σαντορίνη, που πάει από 1.100 σε 2.250 ευρώ (αύξηση 105%), η Ιθάκη, από 600 σε 2.100 ευρώ (αύξηση 250%), η Ρόδος, από 700 σε 2.100 ευρώ (αύξηση 200%), η Κως, από 650 σε 1.350 ευρώ (αύξηση 108%), η Κασσάνδρα Χαλκιδικής, από 800 σε 1.550 ευρώ (αύξηση 94%), η Κεφαλλονιά, από 700 σε 1.250 ευρώ (αύξηση 79%), η Χερσόνησος Ηρακλείου, από 600 σε 1.050 ευρώ (αύξηση 75%), η Ανάβυσσος, από 1.050 σε 1.700 (αύξηση 62%), η Σκαφιδιά Ηλείας, από 650 σε 950 ευρώ (αύξηση 46%), και η Πάτμος, από 650 σε 900 ευρώ (αύξηση 38%).