Ψυχική υγεία – COVID: Μιλά στο libre η ψυχολόγος Χρ. Καραπάνου – “Η πανδημία μάς έδωσε και ένα καλό μάθημα”

Το 2022, τρίτο έτος επιδημίας με τον κοροναϊό, σηματοδοτεί το ξεκίνημα μίας νέας χρονιάς, μετά από μία διετία που για τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών, παγκοσμίως, σήμαινε «παύση» της ζωής τους και ταυτόχρονη συνύπαρξη φόβου και κίνδυνου. Πόσα περιθώρια υπάρχουν να κάνουμε αισιόδοξες σκέψεις με την υποδοχή της νέας χρονιάς;

Της Ρούλας Σκουρογιάννη

Σε μία ενδιαφέρουσα συζήτηση, η ψυχολόγος υγείας, Χριστίνα Καραπάνου, έδωσε στο libre, με τη δική της πάντα μοναδική προσέγγιση, τους προσανατολισμούς εκείνους που θα μας βοηθήσουν να εστιάσουμε στην επίλυση των ζητημάτων μας με αισιοδοξία, καθώς «είναι στο χέρι μας να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε μία καλή χρονιά, κάτι που ενυπάρχει στην κουλτούρα μας», όπως χαρακτηριστικά μας είπε.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησής μας, αυτό που εμπεδώσαμε είναι ότι: «την καλή χρονιά εμείς τη δημιουργούμε» και παραθέτουμε στη συνέχεια όλες εκείνες τις θετικές προτροπές της Χριστίνας Καραπάνου, που θα μας βοηθήσουν να δούμε το 2022 με αισιόδοξη ματιά, αφού η πανδημία εκτός από την απώλεια μας έδωσε, με σκληρό τρόπο, και ένα σπουδαίο μάθημα.

«Αυτό που βιώνουμε, εδώ και δύο χρόνια, είναι μία κατάσταση πένθους και αυτό που χρειάζεται ο κόσμος είναι ενδυνάμωση. Το μεγάλο σοκ ήρθε με την έναρξη της πανδημίας το 2020 και συνεχίστηκε και το 2021. Τώρα, πλέον, έχουμε αρχίσει να βλέπουμε “φως στο τούνελ”», επεσήμανε με σιγουριά η κα Καραπάνου.

«Έχουμε ξεπεράσει το μεγαλύτερο μέρος μιας απίστευτης περιπέτειας και αυτό που μας μένει είναι μόνο “η ουρά”… Δεν μπορούμε τώρα να αφήσουμε το ηθικό μας να “πέσει”. Ο καθένας μας πρέπει να δει, να σκεφτεί και να σχεδιάσει τη χρονιά που έρχεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο».

Η ευτυχία είναι inside job

«Οφείλουμε να είμαστε ρεαλιστές, να βασιζόμαστε στα δυνατά σημεία μας και να  θέτουμε στόχους. Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά χωρίς να έχει θέσει στόχους. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από εξωτερικούς παράγοντες ή από την καθημερινότητα, έτσι μηχανικά, να μας φτιάξουν με τρόπο μαγικό τη δική μας ζωή. Την ευτυχία τη φτιάχνουμε μόνοι μας! Η ευτυχία είναι inside job!».

«Για κάθε άνθρωπο η ασφάλεια και η αυθεντικότητα είναι δύο βασικές ανάγκες: δεν πρέπει να χάσουμε αυτό που είμαστε επειδή μας έπληξε η πανδημία. Θα πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε αυθεντικοί με τις αξίες μας, τα συναισθήματά μας, με αυτοδιαχείριση και αυτοπαρατήρηση. Δε θα λέμε “όλα πάνε καλά” και θα θάβουμε τα προβλήματα. Αντίθετα, πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα με πολύ δύναμη, επειδή όλα περνάνε. Τίποτα δε μένει σταθερό, όλα αλλάζουν. Αυτό που χρειάζεται είναι να βρούμε τη δύναμή μας το ιδιαίτερο ισχυρό μας σημείο και θα σχεδιάσουμε μία καλύτερη χρονιά. Την καλή χρονιά τη φτιάχνουμε – δε μας έρχεται μαγικά! Ειδικά μετά τα μαθήματα που έχουμε περάσει αυτό πρέπει να το ξέρουμε και να το πιστεύουμε σίγουρα.

Να δώσουμε ένα παράδειγμα: Αξίζει να θέσουμε στον εαυτό μας το ερώτημα: «τι κάναμε καλά όλο αυτό το διάστημα της περιπέτειας που βιώνουμε;» ή «τι είναι αυτό που απολαμβάνουμε να κάνουμε και νιώθουμε καλά;».

Μπορεί, κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου, να είχαμε απώλειες (υλικές και ηθικές), να βιώνουμε πένθος, όμως μέσα από όλα αυτά, έχουμε δημιουργήσει ικανότητες και δεξιότητες και δεν έχουμε μάθει να τις αναγνωρίζουμε. Το μυαλό μας συνήθως πάει στο δυσάρεστο συναίσθημα που μας καθοδηγεί στην αυτοπροστασία. Πώς χειριστήκαμε τις δύσκολες καταστάσεις; Αν ξεπεράσαμε τα αρνητικά που συνέβησαν, αυτό δείχνει ότι έχουμε δύναμη, ότι κάτι κάνουμε καλά! Σε αυτό εστιάζουμε για να πάμε παρακάτω με εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, με δύναμη, ρεαλιστική αισιοδοξία.

Ας πάει το μυαλό μας στο καλό που κάνουμε…

Αν αναλογιστούμε πώς ήμαστε ως άνθρωποι και προσωπικότητες πριν την κρίση και συγκρίνουμε το πώς είμαστε σήμερα, δύο χρόνια μετά από μία πρωτόγνωρη δοκιμασία. Το πιθανότερο είναι ότι δεν έχουμε αλλάξει στις βασικές μας αρχές.
Δε χάσαμε τον εαυτό μας. Έγιναν εξωτερικές αλλαγές, οι οποίες μας ανάγκασαν να προσαρμοστούμε και αυτό είναι και φυσική επιλογή. Όλοι οι άνθρωποι προσαρμόζονται στις δυσκολίες Δεν χρειάζεται να εστιάζουμε μόνο στις εξωτερικές αλλαγές. Ας δούμε τι άλλαξε μέσα μας: Αν τα έχουμε καταφέρει, είμαστε δυνατοί, δεν έχουμε αλλάξει προς το χειρότερο, έχουμε δυναμώσει!

“Τα πάντα ρει”. Όλα αλλάζουν. Το σημαντικό είναι εμείς να μην αλλάξουμε προς το χειρότερο, αλλά να μείνουμε σταθεροί στις αξίες και τις βάσεις που έχουμε και τις αξίες που πιστεύουμε ως άνθρωποι. Αν κάποιος έχει εγκαταλείψει τον εαυτό του και έχει βυθιστεί στην κατάθλιψη, αυτό είναι αλλαγή και πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Το 99% των ατόμων που βλέπουμε σε συνεδρίες, απαντούν ότι δεν άλλαξαν δραματικά. Αυτό που είμαστε ως άνθρωποι, η αυτογνωσία μας, οι δυνάμεις μας, το σημείο της βάσης μας δεν έχει αλλάξει. Απλώς, είμαστε τρομαγμένοι από την πανδημία, και μας τρόμαξαν επιπλέον με την καταστροφολογία που ακούγεται από παντού».

Η πανδημία και το σπουδαίο μάθημα της συστημικής σκέψης

«Αν επανέλθουμε και ας αντιμετωπίσουμε τα πράγματα ψύχραιμα. Θα δούμε ότι τελικά είμαστε οι ίδιοι άνθρωποι ή τουλάχιστον η πλειοψηφία. Και αυτή είναι η πλειοψηφία που κρατάει τις κοινωνικές ισορροπίες. Όσοι συνειδητοποιούν ότι “Ναι είναι και αυτό ένα πρόβλημα σοβαρό, αλλά ένα πρόβλημα που θα περάσει. Είμαστε  δυνατοί, παραμένουμε ψύχραιμοι, συνεχίζουμε την προσπάθειά μας και όλα θα πάνε καλά”. Αυτοί που εγκαταλείπουν δε βοηθούν ούτε το κοινωνικό σύστημα ούτε τον εαυτό τους.

Αυτή τη στιγμή, είναι απαραίτητο να καλλιεργηθεί η συστημική σκέψη. Δηλαδή το πώς λειτουργούμε συστημικά μέσα στην οικογένεια, τη φιλία, τη συνεργασία με τους άλλους. Χωρίς εγωκεντρισμό. Με γνώμονα τη συνδρομή στη συνολική κατάσταση.
Η συστημική σκέψη προς τους συμπολίτες μας είναι κάτι που δεν έχει καλλιεργηθεί επαρκώς.  Η πανδημία μας έδωσε μαθήματα που πρέπει να εμπεδώσουμε. Η ίδια η πανδημία είναι ένα τεράστιο μάθημα. Μας έκανε να βγούμε από το κουκούλι του εγωκεντρισμού και μας έκανε να δούμε πώς ο ένας επηρεάζει τον άλλο. Όπως  κολλάμε ο ένας από τον άλλον, όπως μπορούμε να προστατευτούμε ο ένας από τον άλλον, όπως μπορούμε να προστατέψουμε τους αδύναμους, με φυσιολογική σωστή και υπεύθυνη συμπεριφορά».