Ο “εφιάλτης” του φυσικού αερίου για την Ευρώπη-Τι θα συμβεί εάν “εκραγεί” το Ουκρανικό

Η Ρωσία προμηθεύει τη Δυτική Ευρώπη με φυσικό αέριο για περισσότερα από 50 χρόνια. «Η ακριβής ημερομηνία είναι το 1968», λέει ο Michael Bradshaw. «Τότε η Σοβιετική Ένωση κατέληξε σε συμφωνία με την Αυστρία για παράδοση φυσικού αερίου μέσω αγωγού». Ο Bradshaw, καθηγητής παγκόσμιας ενέργειας στο Warwick Business School στο Πανεπιστήμιο του Warwick στο Ηνωμένο Βασίλειο, λέει ότι είναι μια σχέση που «έχει ξεπεράσει μια σειρά από γεωπολιτικές κρίσεις», συμπεριλαμβανομένης της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης.

Σήμερα, η Ρωσία προμηθεύει την Ευρώπη με περίπου το 40% του φυσικού αερίου της, κυρίως μέσω αγωγών. Και σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ενεργειακών Μελετών της Οξφόρδης , το 2021, το 22% του φυσικού αερίου που παρέδωσε η Ρωσία στην Ευρώπη – συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας – πέρασε μέσω της Ουκρανίας. Αυτό καθιστά ιδιαίτερα επείγον το ερώτημα τι θα συνέβαινε με αυτές τις ροές αερίου σε περίπτωση ρωσικής εισβολής.

Το μέλλον του Nord Stream 2, ενός νέου αγωγού που μεταφέρει φυσικό αέριο απευθείας από τη Ρωσία απευθείας στη βόρεια Γερμανία, βρίσκεται σε κίνδυνο. «Έχει γίνει σύμβολο του πώς η Ρωσία χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο για να παίξει τα ευρωπαϊκά κράτη μεταξύ τους και να διχάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση», λέει η Anastasiya Shapochkina, λέκτορας γεωπολιτικών στο Sciences Po στη Γαλλία.

Η κατασκευή του Nord Stream 2 ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2021, αλλά οι ρυθμιστικές καθυστερήσεις σημαίνουν ότι δεν ρέει ακόμη αέριο μέσω του αγωγού. Στις αρχές Φεβρουαρίου, σε μια συνάντηση με τον γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς στον Λευκό Οίκο , ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είπε ότι εάν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία «δεν θα υπάρχει πλέον Nord Stream 2. Θα δώσουμε ένα τέλος σε αυτό». Ο Scholz επέλεξε αντ ‘αυτού τη στρατηγική ασάφεια σχετικά με το μέλλον του αγωγού σε περίπτωση πολέμου.

Ο Bradshaw λέει ότι εάν η Ρωσία εισέβαλε, η συναίνεση μεταξύ των αναλυτών είναι ότι «είναι πολύ απίθανο καμία πλευρά να θέλει να διακόψει τη ροή φυσικού αερίου – και οι δύο πλευρές έχουν πάρα πολλά να χάσουν από αυτό». Λέει ότι η Gazprom, ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός που ελέγχει την παροχή φυσικού αερίου προς τον αγωγό στην Ευρώπη, βασίζεται στα έσοδα που αποκομίζει από αυτές τις εξαγωγές φυσικού αερίου για να προμηθεύει αέριο σε χαμηλότερη τιμή στους εγχώριους καταναλωτές στη Ρωσία. Αλλά με τις παγκόσμιες τιμές της ενέργειας να αυξάνονται και την αγορά φυσικού αερίου πολύ σφιχτή, εάν η ΕΕ επέβαλε οικονομικές κυρώσεις που σταματούσαν τη ροή φυσικού αερίου, ο Μπράντσοου λέει ότι «αυτό θα έκανε μια κακή κατάσταση ακόμη χειρότερη» για την Ευρώπη.

Για τον Shapochkina, το πιο αισιόδοξο σενάριο είναι ότι «η ενεργειακή οικονομική αλληλεξάρτηση μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης μπορεί να αποτελέσει παράγοντα περιορισμού της σύγκρουσης στην Ουκρανία». Ωστόσο, λέει πως τι θα είναι αποδεκτό από τους ευρωπαίους ηγέτες, και συγκεκριμένα τη Γερμανία, παραμένει ανοιχτό ερώτημα. «Θα μπορούσαμε να οραματιστούμε το σενάριο όταν η Ρωσία θα μπορούσε να επιτραπεί, λόγω της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης, να εισβάλει όπως θέλει και να συνεχίσει να εμπορεύεται με την Ευρώπη, ακόμη και να χρησιμοποιήσει το ουκρανικό σύστημα φυσικού αερίου για να αυξήσει πιθανώς τους όγκους των εξαγωγών της στην Ευρώπη», είπε.

Μακροπρόθεσμα, το πόσο θα βασίζεται η Ευρώπη στο φυσικό αέριο από τη Ρωσία εξαρτάται από τον ρόλο που διαδραματίζει το φυσικό αέριο στην ενεργειακή μετάβαση προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – κάτι που προκαλεί επί του παρόντος διαμάχη στην ΕΕ . Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα, η Ευρώπη και οι σύμμαχοί της προσπαθούν να εξασφαλίσουν εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου σε περίπτωση που η Ρωσία μειώσει τις ροές φυσικού αερίου της.

Πηγή: TheConversation